De 15-jarige Danny Conroy zit naast zijn zus Maeve in een geparkeerde auto te kijken naar het majestueuze huis dat ooit het hunne was. 'We deden alsof we het huis hadden verloren, niet onze moeder, niet onze vader. We deden alsof wat we verloren hadden van ons was afgepakt door degene die nog steeds daar woonde.'

Het verhaal van de Conroy kinderen leest als een sprookje, en dat is geen toeval. Centraal staat het Hollandse huis uit de titel, een huis waarop allerlei emoties, verwachtingen en hoop worden geprojecteerd. Het werd gebouwd in 1922 op wat toen nog landbouwgrond buiten Philadelphia was, en vader Conroy, een selfmade man die zich opwerkte van armoedzaaier naar welgestelde vastgoedmagnaat, koopt het, inclusief alle bezittingen van de vorige eigenaars, na de Tweede Wereldoorlog als verrassing voor zijn vrouw. Het Nederlandse koppel de VanHoebeeks overleed en het gezin Conroy gebruikt Goudlokjegewijs hun spullen: 'Zelfs onze vader had hen nooit ontmoet, ook al zaten we op hun stoelen, sliepen we in hun bedden en aten we van hun Delfts blauw.'

Boze stiefmoeder

Moeder Conroy kan niet aarden in de nieuwe luxe - 'We waren árme mensen' - laat man en kinderen achter om ongefortuneerden in India te gaan helpen en maakt zo ruimte voor een nieuwe vrouw in het leven van vader Conroy. Een vrouw die zich al snel ontpopt tot boze stiefmoeder. Wanneer Danny en Maeve ook hun vader verliezen, zet de stiefmoeder, die meer verliefd werd op het huis dan op mijnheer Conroy, de kinderen aan de deur en onterft hen.

Danny en Maeve waren al op elkaar aangewezen, maar zijn dat nu helemaal. Patchett beschrijft mooi de warme band tussen broer en zus. Danny mag dan de verteller zijn, maar de intelligente Maeve is overduidelijk de heldin van dit boek: zij neemt de moederrol voor haar jongere broertje over. Pas wanneer Danny volwassen is, zal hij beseffen wat zijn zus voor hem heeft opgeofferd. In Het Hollandse huis vertelt hij het verhaal van zijn zus, bijna als een soort boetedoening. 'Omdat ik vijftien was en doorgaans niet goed wijs, dacht ik dat het thuisgevoel dat ik ervoer met de auto te maken had en waar die geparkeerd stond, in plaats van het volledig en dankbaar aan mijn zus toe te schrijven.'

Meermaals zet hij haar deugden en zijn eigen gebreken in de verf, waardoor Het Hollandse huis ook een parabel over goed en kwaad wordt. Over zijn vader zegt hij: 'Ik had me nooit afgevraagd wat voor kind hij was geweest. Ik had hem nooit naar de oorlog gevraagd. Ik had hem alleen maar als vader gezien en hem als vader beoordeeld. Daar was nu niets meer aan te doen, voeg dat maar toe aan de lijst van mijn vergissingen.'

Maar bovenal is dit een roman over loslaten, of het onvermogen daartoe. Maeve en Danny zitten vast in het verleden, gedoemd om hun hele leven lang door te brengen in een geparkeerde auto, starend naar het huis van hun kindertijd. Wanneer Danny een eigen gezin heeft, zegt zijn vrouw: 'Jezus. Jullie lijken wel Hans en Grietje. Jullie blijven maar hand in hand door het donkere bos lopen, hoe oud jullie ook zijn. Worden jullie het nooit zat om die herinneringen op te halen?' Nog later kan hij toegeven: 'We hadden van onze tegenslag onze fetisj gemaakt, waren hem gaan koesteren.'

Geen slingers

'Iedereen heeft zijn kruis in dit leven; dit is het jouwe. Ze is weg. Daar moet je mee leven.' Dat zegt Danny's vader tegen hem, maar het mag niet baten. Voor Danny beging zijn moeder de grootst denkbare misdaad. Welke moeder laat haar eigen kinderen achter? 'De man richtte geen banket aan om de terugkeer van zijn vroegere vrouw te vieren', aldus Danny. 'De zonen, die het al die jaren thuis hadden uitgehouden, hingen geen slingers op, slachtten geen schaap, schonken geen wijn. Met haar vertrek had ze ieders leven, elk op heel eigen wijze, verwoest, en nu, tientallen jaren later, hoefden ze haar niet terug.'

Er bestaat geen verhaal van de verloren moeder, dus Danny en Maeve moesten hun eigen verhaal schrijven. Of beter gezegd: Ann Patchett schrijft dat verhaal. Het Hollandse huis zit ongelooflijk ingenieus in elkaar. Patchett weet allerlei diepmenselijke thema's - wat zorgt voor een thuisgevoel, hoe zwart-wit is de tweedeling tussen goed en kwaad? - elegant in elkaar te weven in een structuur die even slim ontworpen is als het huis uit de titel. Maar voor mij ontbrak er iets; ik voelde de personages niet aan zoals dat wél het geval was bij haar vorige roman, Gemeengoed, waarin ze misselijkmakend precies beschreef hoe onderhuidse pijn een leven lang kan blijven sluimeren, en waarin ze alle personages in hun volle complexiteit wist te vatten. Misschien komt dat doordat ze in die roman haar éigen verleden verwerkte. Maar dat is slechts een kanttekening. Lees dit boek vooral zelf, want Ann Patchett is de koningin van de familiechroniqueurs.

Vertaald door Hi-en Montijn, De Bezige Bij, 366 blz., 22,99 € (e-boek 11,99 €). Oorspronkelijke titel: 'The Dutch house'.

Masquer le texte

In de jaren veertig koopt Cyril Conroy een enorm landhuis in de buurt van Philadelphia (het Hollandse Huis, voormalig bezit van een Nederlandse rijke familie) inclusief de hele oorspronkelijke inboedel als verrassing voor zijn vrouw. Zij haat het huis en vertrekt naar India om de armen te gaan helpen. Ze laat haar twee jonge kinderen, Danny (verteller) en zijn oudere zusje Maeve, achter bij hun afstandelijke vader en laat niets meer van zich horen. Al gauw verschijnt er een (boze) stiefmoeder, met twee dochters, op het toneel. Zij adoreert het huis, maar niet de twee kinderen, die worden langzaamaan door haar verdreven. De hechte band tussen Danny en Maeve, hun onvermogen om later hun leven met anderen te delen of om hun jeugd en het huis achter zich te laten, bepalen hun verdere leven en vormen het thema van het boek. Goed geschreven, boeiende psychologische familieroman met rake karakterisering en mooie literaire en symbolische verwijzingen. Achtste roman van de populaire Amerikaanse auteur die met haar roman ‘Belcanto’ de PEN/Faulkner prijs en de Orange Prize won. Masquer le texte

Het vereist moed om met mededogen terug te kijken op degenen die je van je jeugd hebben beroofd. Danny Conroy is zo'n moedig mens. Zijn ontaarde moeder, emotioneel afwezige vader en boze stiefmoeder - dat lijken drie stereotypen van jewelste, maar dat valt nog best mee - kunnen stuk voor stuk op zijn begrip rekenen. Niet de hele tijd, en niet ieder evenveel, dat zou natuurlijk onmenselijk zijn. En laat het hoofdpersonage van 'Het Hollandse huis' nu een echt mens zijn. Imperfect, gelaagd, sympathiek.

De achtste roman van Patchett vertelt de levensgeschiedenis van Danny en zijn oudere zus, Maeve. Hun vader, die vastgoedhandelaar is, koopt in de jaren veertig een villa in Philadelphia die oorspronkelijk van de familie VanHoebeek was. Het pand verkeert volledig in originele staat, met de portretten van meneer en mevrouw VanHoebeek aan de muur en hun Delfts blauw in de kast. Danny is nog klein wanneer hun moeder vertrekt om niet meer terug te keren. Vader Cyril hertrouwt met Andrea en zij neemt met haar twee dochters haar intrek in het Hollandse huis. Wanneer Cyril komt te overlijden, is er voor Danny en Maeve al snel geen plaats meer - zij zullen voor zichzelf moeten gaan zorgen.

They fuck you up, your mum and dad. / They may not mean to, but they do. / They fill you with the faults they had / And add some extra, just for you.

Het beroemde gedicht 'This be the Verse' van de Engelse schrijver Philip Larkin zou zomaar Patchetts inspiratie geweest kunnen zijn. Danny heeft alle reden om verbitterd te zijn, maar houdt in plaats daarvan zijn eigen herinneringen nog eens tegen het licht. "Denk je dat het mogelijk is om het verleden te zien zoals het echt was?", vraagt hij aan zijn zus wanneer ze in haar auto tegenover het Hollandse huis geparkeerd staan. Hun hele leven zullen ze naar die plek blijven terugkomen om vanaf een veilig afstandje het huis, en met een beetje geluk ook zijn bewoners, te observeren. "we kijken terug door de bril met de kennis van nu, dus we zien het niet als degenen die we toen waren."

Patchett, die de Orange Prize for Fiction en de Pen/Faulkner Award won voor haar wereldwijde bestseller 'Bel Canto', schrijft kraakhelder en zonder opsmuk. Wanneer Danny reflecteert op de dag waarop hij gedwongen werd zijn ouderlijk huis te verlaten, zegt hij: "De idiotie van wat we meenamen en wat we achterlieten kan niet genoeg benadrukt worden. We pakten kleren en schoenen in waar ik binnen een halfjaar uitgegroeid zou zijn en lieten aan het voeteneinde van mijn bed de deken liggen die mijn moeder van haar jurken in elkaar had gezet."

Er staat geen woord te veel, en je denkt meteen aan die keer dat je zélf ergens vertrok en moest bepalen wat je meenam en wat je achter moest laten.

Het bloed kruipt en naarmate Danny ouder wordt, begint hij steeds meer op zijn vader te lijken. Het Hollandse huis is hij kwijt en ook het bedrijf gaat aan zijn neus voorbij, maar dat betekent niet dat er geen erfenis is. Alles wat Cyril hem voorgedaan heeft, maakt Danny zich eigen - van het klussen aan half vergane huizen tot het zwijgen over zijn gevoelens. De enige bij wie hij openhartig kan en durft te zijn, is zijn zus - en dat komt zijn huwelijk dan weer niet ten goede. Je zou Danny het liefst even door elkaar willen schudden en hem vertellen: 'Je bent je vader geworden!'

Voor de een is het Hollandse huis een magische plek om hevig naar te verlangen, voor de ander is de luxe te overdadig om zich er thuis te kunnen voelen. "Ik voelde het hele huis boven op me als een slakkenhuis waar ik de rest van mijn leven mee moest rondlopen", herinnert Danny zich. En net als hij de gedachten aan het huis achter zich heeft gelaten, stelt zijn zus voor, decennia na het jeugdtrauma, om tóch nog even de auto aan de andere kant van de weg te parkeren. Gewoon, om even te kijken. Met de herinneringen van toen en de kennis van nu vereist het moed om na al die jaren naar de voordeur te lopen en aan te bellen.

Masquer le texte