Inleiding

Achter de huizen langs de drukke Oudergemlaan, in een prachtig gebouw aan de groene oase van het beschermde Jean-Felix Happark, ontdek je de Gemeentelijke Openbare Bibliotheek van Etterbeek. Het is soms even zoeken, eerst door een grote poort ter hoogte van huisnummer 191 en dan over een pad van kasseien. Maar zodra de stadsgeluiden verstillen en het park lonkt, verschijnt rechts dat mooie huis.

Bouwheer en architect

In 1904-1905 kocht Henri de le Court, rechter aan de rechtbank van eerste aanleg, enkele bouwpercelen langs de Oudergemlaan. Architect Henri Vaes ontwierp voor hem 3 huizen langs de laan op huisnummers 185, 187 en 189, met daarachter een verborgen vierde huis, als woning voor de rechter. Een lange gang met glazen dak doorkruist het huis op nummer 185 en geeft toegang tot het vierde huis vanaf de Oudergemlaan.

Tot het werk van Vaes behoren ook de reconstructie van de abdij van Orval en het Belgische paviljoen op de wereldtentoonstelling in Milaan in 1906. Vaes tekende uiteenlopende soorten bouwwerken in neo-klassieke, neo-gothische, beaux-arts, eclectische, cottage en art nouveau stijl. De drie huizen langs de Oudergemlaan liet de architect optrekken in eclectische stijl, een combinatie van elementen en kenmerken uit verschillende neostijlen. Voor de woning van de rechter koos hij de cottagestijl met typisch houten (pseudo-)vakwerk en een rustieke sokkel in natuursteen. Langs de binnenzijde verrijkte hij het ontwerp met art nouveau elementen. Afgeschermd van de stadsdrukte en verborgen in een groene tuin, past de stijlreferentie aan de Engelse landhuisjes of cottages wonderwel.

Verbouwing tot bibliotheek

De gemeente Etterbeek koopt de woning van de erfgenamen van de rechter en dient in 1998 een bouwaanvraag in om het gebouw te renoveren en in te richten als bibliotheek. De bouwaanvraag wordt aangevuld en goedgekeurd door de Koninklijke Commissie voor Monumenten en Landschappen, die het gebouw samen met het park opneemt in een beschermd landschap. Het gebouw wordt ook beschreven in het inventaris van het bouwkundig erfgoed, maar niet beschermd. Om een tweede ingang te creëren, wordt het oorspronkelijke gebouw uitgebreid met een visueel onderscheiden nieuwe aanbouw aan het pad tussen de Oudergemlaan en het park. Op 1 maart 2001 opent de bibliotheek de deuren van haar nieuwe huis.

Interieur

Ook het interieur van het gebouw betovert. Tijdens de renovatie en op aangeven van de Koninklijke Commissie voor Monumenten en Landschappen wordt dat interieur gedocumenteerd en gerestaureerd. Het huis omvat een neoklassiek muzieksalon met authentiek exotisch behangpapier, en een neogothische bibliotheek, met houtsnijwerk en glas-in-lood ramen met religieuze iconografie. De polygonale, centrale hal imponeert met een mozaïekvloer, met een gewelf in de vorm van vleermuisvleugels met originele glaslampen en vleermuizen als friezen, met een statige houten trap, en met wanden bekleed met azuren glazuurtegels. De vleermuis verwijst naar het familiewapen van Juliette-M.-L.-Alexandra van Egeren, de echtgenote van rechter Henri de le Court. Andere kamers onthullen een art nouveau haard, en raam- en deurbestek met art nouveau flora- en faunamotieven. Bekijk het filmpje als voorproefje en bezoek de bibliotheek om het gebouw van nabij te bewonderen.